De bindmiddelfunctie is in NEN-EN 206-1 uitgewerkt in een zogenoemde k-waarde. Deze k-waarde is een factor voor de activiteit van type II (dit zijn puzzolane) vulstoffen. De bindmiddelfactor (k-waarde of k-factor) geeft aan welk deel van de vulstof, in combinatie met cement, als bindmiddel mag worden gezien.
Wat is een bindmiddelfactor?
In de NEN-EN 206 is dit uitgewerkt voor poederkoolvliegas en silicafume. Voor alle andere type II vulstoffen dient door middel van een vergelijkend onderzoek (equivalent concrete performance concept) de bindmiddelfunctie te worden aangetoond (zie 5.2.5.2 en 5.2.5.3 van NEN-EN 206-1).
- De vulstof zelf is geen bindmiddel, maar een bepaald deel van de vulstof mag toegerekend worden als bindmiddel.
- De k-waarde van poederkoolvliegas kan bijvoorbeeld 0,2 zijn, d.w.z. 1/5 van het cement is vervangen door vliegas.
Bindmiddelfactor poederkoolvliegas
In Nederland is zowel voor poederkoolvliegas als voor gemalen gegranuleerde hoogovenslak dergelijk onderzoek uitgevoerd. De opzet van dit onderzoek is beschreven in een aantal beoordelingsrichtlijnen en het resultaat is vastgelegd in attesten. Daarin worden tevens de randvoorwaarden voor het gebruik van de betreffende poederkoolvliegas en gemalen gegranuleerde hoogovenslak in beton gegeven.
| Cement | k-factor vliegas | ||
|---|---|---|---|
| Bij poederkoolvliegas mag niet meer dan 1/3 van de massahoeveelheid cement in de berekening van de waterbindmiddelfactor worden meegerekend. | |||
| CEM I 32,5 N en 32,5 R | 0,2 | ||
| CEM I 42,5 R en hogere cementklassen | 0,4 | ||
| CEM III/A en III/B voor alle cementklassen | 0,2 | ||
Bindmiddelfactor silica fume
Een andere regelmatig toegepaste vulstof is silica fume. “De maximale hoeveelheid silica fume die in rekening mag worden gebracht voor de watercementfactor en het minimum cementgehalte moet voldoen aan de eis: silica fume / cement <= 0,11. Er mag meer worden toegepast, maar de meerdere hoeveelheid mag niet in de k-waarde worden meegenomen (dat deel mag dus niet als bindmiddel fungeren).
| Watercementfactor | k-factor silica fume | ||
|---|---|---|---|
| Bij silica fume mag niet meer dan 0,11 van de massahoeveelheid cement in de berekening van de waterbindmiddelfactor worden meegerekend | |||
| <= 0,45 | 2,0 | ||
| > 0,45 milieuklassen anders dan XC en XF | 2,0 | ||
| > 0,45 milieuklassen XC en XF | 1,0 | ||
De hoeveelheid (cement én k-waarde, van bijvoorbeeld poederkoolvliegas) mag nooit kleiner zijn dan het minimum-cementgehalte dat voor de van toepassing zijnde milieuklasse is vereist.
Door toepassen van een vulstof met een bindend karakter, wordt het gehalte aan bindend materiaal in betonspecie verhoogd en daarmee het effectief gehalte aan water verkleind. Hiermee moet dus bij het berekenen van de watercementfactor (waterbindmiddelfactor) rekening worden gehouden (meer water toevoegen).